Trong những năm gần đây, thế giới hiện đại mà chúng ta đang sống đã bị ngập bởi sách vở, các buổi hội thảo và thậm chí là các bài giảng công khai về tầm quan trọng của việc tìm ra mục đích của cuộc đời. Những người truyền bá khái niệm này luôn nhắn nhủ khán giả về việc tìm ra mục đích cuộc đời. Theo họ, việc tìm ra mục đích của cuộc đời không chỉ cái thiện đời sống mà còn có thể nâng cao thu nhập và kéo dài tuổi thọ của mỗi người.
Ở Nhật Bản, ý tưởng mục đích của cuộc đời – cái mà người Pháp gọi là raison d’etre – từ lâu người Nhật đã có một từ cho khái niệm này: Ikigai. Ikigai là một từ tiếng Nhật có nghĩa là “lý do để trở thành” hoặc “một lý do để thức dậy mỗi sáng.” Ở Nhật Bản từ này được sử dụng rộng rãi để mô tả một niềm đam mê lành mạnh cho điều gì đó làm cho chúng ta cảm thấy như thể cuộc sống là đáng sống đầy đủ nhất. Người ta tin rằng mọi người đều có ikigai, mặc dù không phải ai cũng hiểu, phát hiện ra hay phát triển nó. Ikigai thường được sử dụng để miêu tả một sự cống hiến mà chúng ta có đối với một cái gì đó mà chúng ta thấy hấp dẫn, đến mức chúng ta có thể trở nên bị ám ảnh hoặc thậm chí bị điều khiển bởi nó.
Câu hỏi đầu tiên: bạn yêu thích cái gì, niềm đam mê của bạn là gì?
Câu hỏi này là một động lực tuyệt vời trong cuộc sống, đặc biệt trong thế giới hiện đại, nơi mà nhiều người trong chúng ta đang tập trung vào ham muốn của người khác và làm thỏa mãn họ nhanh nhất và càng nhiều càng tốt mà không hề để ý rằng chúng ta đang không sống theo niềm đam mê của mình. Bạn yêu thích điều gì? Bạn sẽ làm gì nếu bạn không phải bận tâm đến nỗi lo cơm áo gạo tiền? Câu hỏi này sẽ không quá khó với nhiều người, nhưng cũng có thể là khó khăn với không ít người. Có lẽ câu hỏi thứ hai dễ dàng hơn.
Câu hỏi thứ hai đó là, bạn giỏi cái gì?
Đây là câu hỏi đặt ra để khám phá ra năng lực của một người. Đối với nhiều người, câu trả lời có lẽ giống như câu trả lời cho câu hỏi thứ nhất, nhưng thực tế không phải vậy. Đó là một câu hỏi thiết thực hơn, ít cảm xúc hơn, và có thể dễ dàng hơn, vì tất cả chúng ta đều biết về những gì chúng ta giỏi. Chúng ta có thể muốn trở thành một diễn viên, đó là niềm đam mê trong con người, trong trái tim mình, nhưng rồi lại bị đẩy vào làm người điều hành phòng vé bởi vì người ta cho rằng mình làm ở đó sẽ giỏi hơn là làm diễn viên. Đây là nghề nghiệp của mình, mình phải làm, dù rằng đam mê của mình không phải là công việc đó.
Câu hỏi thứ ba là, thế giới cần gì từ bạn?
Điều này trở nên khó khăn hơn. Đó là câu hỏi về nhiệm vụ của bạn là gì. Tại sao bạn lại xuất hiện trên trái đất này? Bạn có thể làm gì để giúp đỡ người khác, điều gì sẽ làm cho bạn có giá trị về mặt xã hội, điều gì sẽ làm cho thế giới trở nên tốt hơn? Những người khác đánh giá gì về bạn, những góc khuất trong con người bạn mà chính bạn chưa khám phá ra?
Câu hỏi cuối cùng là thực tế nhất, đặc biệt là trong thời hiện đại: Bạn có thể được trả tiền cho những việc gì? Nghề nghiệp của bạn là gì? Điều này một lần nữa lại đơn giản hơn, vì là một người lớn, bạn phải làm việc để kiếm tiền. Nó cũng là một biến thể của câu hỏi thứ ba: Những người khác nghĩ gì về bạn? Giá trị của bạn được người khác nhìn nhận ra sao?
Chúng ta có thể thấy câu trả lời cho những câu hỏi này có thể trùng lặp như thế nào, hoặc chúng có thể khác. Khi chúng khác nhau, làm sao chúng ta có thể kết hợp chúng, hoặc kết nối chúng, sao cho cả bốn câu hỏi đều được trả lời?
Một số người có thể khá dễ dàng bị cuốn vào một trong những điều này. Theo đuổi niềm đam mê, hoặc tập trung hoàn toàn vào những gì kiếm được tiền, là những cách mà chúng ta đang làm trong thế giới hiện đại. Thực hiện công việc của mình mà không có có sự trợ giúp của người thân hay kiếm được nhiều tiền mà không có bất kỳ cảm giác thỏa mãn hoặc để lại một cảm giác trống rỗng không thể lấp đầy. Điều chúng ta mong muốn đôi khi lại không phải là thứ người khác mong đợi ở mình. Đó là một kiểu tự nuông chiều cảm xúc bản thân.
Đây là câu đố của ikigai, và không dễ dàng trong việc tìm sự kết hợp đặc biệt của bạn. Nếu bạn có thể đưa ra câu hỏi và câu trả lời theo quan niệm Ikigai, bạn dễ dàng tiến về phía trước, tự tin vào kiến thức của mình về ikigai. Nhưng đó không phải điều đơn giản. Việc tìm kiếm ikigai của một người có thể là một quá trình tốn nhiều thời gian, đầy thử thách.
Nhưng đó là lý do tại sao, trong tâm trí người Nhật, việc giải quyết câu đố của ikigai là một quá trình rất xứng đáng với nỗ lực. Nếu bạn tìm được ikigai cho mình và theo đuổi nó, bạn có thể nhận được một món quà vô giá.
(Dịch bởi Giỏi Box - ThS Nguyễn Thị Hồng Hạnh là Founder của Giỏi Box, đồng thời cũng là Co-Founder của Career Orientation Camp)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét