Tác giả: Bùi Mai Phương - Co-founder Mạng Lưới Tròn Lành Việt Nam
Hồi học Theory U, nghe bác Otto Scharmer - tác giả cuốn Tinh hoa của Thuyết U, chia sẻ về 2 cách lãnh đạo mà mình thấy được mở toang cả khối óc.
1. Lãnh đạo từ những kinh nghiệm quá khứ.
2. Có 1 cách lãnh đạo khác là lãnh đạo từ vùng tương lai ta chưa biết, từ vùng đang khởi sinh và vẫy gọi ta dấn thân vào.
Làm sao để lãnh đạo từ một tương lai ta hoàn toàn chưa biết, từ chỗ mà tương lai đang vẫy gọi chúng ta đi tới? Nghe thật điên rồ, nhưng hóa ra lại có những phương cách để làm được điều đó.
Tất cả bắt đầu bằng việc lắng nghe, xem lại cách ta đang lắng nghe, và đối thoại với chính mình, với từng người ta đang tác động và ảnh hưởng.Tiến xa hơn nữa là tới lắng nghe tiếng nói của tập thể, tiếng nói của cái toàn thể đang muốn đánh động để chúng ta đi theo.
Đó thực sự là điều rất căn bản của mỗi người làm lãnh đạo, người ở vị trí dẫn dắt đội nhóm hay tập thể. Kỹ năng lắng nghe chính mình, lắng nghe người khác dường như khá phổ biến nhưng nói dễ mà lại không dễ.
Trong cuốn sách của mình, Otto Scharmer đề cập tới 4 tầng của lắng nghe. Lắng nghe có thể sâu tới mức vượt qua sự lắng nghe quán tính (tầng 1 - Download), vượt qua việc trích xuất thông tin đơn thuần (tầng 2 - Factual), vượt qua lắng nghe cảm xúc - sự thấu cảm (tầng 3 - Empathic), và bước vào vùng lắng nghe sự khởi sinh (tầng 4 - Generative). Đây là tầng mà ở đó tất cả cùng lắng nghe lẫn nhau, lắng nghe ý chí của cả tập thể, lắng nghe cái toàn thể, cái mà tương lai có tiềm năng cao nhất đang vẫy gọi chúng ta bước tới và hành động (collective wisdom & activity).
Để lắng nghe được một thứ to lớn hơn rất nhiều cái tôi nhỏ bé này, thì điều quan trọng là cần mở ra một KHOẢNG KHÔNG, giúp một tập thể có thể đối thoại, trao đổi & lắng nghe thật sâu, để những tiếng nói, nhu cầu, mong muốn, ước nguyện của các cá nhân khác nhau & của cái toàn thể được xuất hiện trong khoảng không đó. Để rồi các tiếng nói, tiếng gọi, thúc giục đa dạng này giao thoa với nhau, hòa quyện vào nhau, cuối cùng tạo nên một điều gì đó mới mẻ, sáng tạo và ý nghĩa cho tương lai.
Vậy làm thế nào để hold space - tạo ra một không gian tôn trọng các tiếng nói đa chiều, thậm chí tiếng nói đến từ vùng THINH KHÔNG tĩnh lặng (mà mọi người hay gọi là ông bà tổ tiên mách bảo)? Làm sao để trong không gian đó, ta nêu bật được những giá trị của sự lắng nghe, tôn trọng, cởi mở với các ý tưởng, góc nhìn khác nhau, thậm chí là các ý tưởng điên rồ/đột phá, đổi mới sáng tạo?
Vai trò của người kiến tạo can thiệp thay đổi, của người lãnh đạo dẫn dắt các không gian đối thoại và tương tác này rất quan trọng. "Thành công của một sự can thiệp nào đó tùy thuộc vào điều kiện bên trong của người can thiệp" (trích từ Tinh hoa Thuyết U). Thay đổi cả hệ thống bắt nguồn từ thay đổi nội tại bên trong mỗi cá nhân, thay đổi chất lượng mối quan hệ giữa các cá nhân, đội ngũ và các thể chế làm nên hành động và kết quả thực tế của tập thể.
