Nỗi buồn cũng là quà

Nguồn: Facebook Cô Lena

Khi còn nhỏ, tôi ưu tư hơn các trẻ con khác, tôi nhận biết tâm trạng của bản thân, và như thế, tôi ở trong một tổ hợp vừa buồn vừa lo lắng.

Cùng các bạn làm thủ công [hồi đó chúng tôi có nhiều bài thủ công và vẽ rất thú vị], tôi rây, nhồi và ủ đất sét tỷ mỷ, phơi trong bóng mát, lại còn sốt ruột trở trái khế để khô đều các mặt, rồi chờ thật khô mới tô màu. Tôi làm đủ các bước như trong sách hướng dẫn, kể cả việc ra tiệm thuốc bắc của người Tàu, mua giấy bản màu vàng, ngâm nước thành bột, nhào cùng đất sét. Tôi không chỉ làm một, mà làm hai hay ba quả để đề phòng trong lúc đem tới trường có thể bị sứt. Ngoài ra tôi còn ủng hộ bạn thân vì bạn làm xấu quá [tất nhiên là tôi không ủng hộ bạn quả đẹp nhất mà để chấm điểm]. Khỏi phải nói, các tác phẩm của tôi lúc nào cũng được trầm trồ, điểm cao nhất và được trưng bày. Nếu cô giáo không giữ lại thì mẹ tôi sẽ bày các tác phẩm của tôi ở nhà. Những đứa ẩu – đó là tôi nghĩ như thế về họ, nhưng mẹ tôi nói rằng: “họ đã cố gắng lắm rồi” – quả khế méo mó, rạn nứt, màu loang lổ lại không hề buồn, không bận tâm chút nào, chúng chạy ào ra khỏi lớp, la to, uống nước, nhảy dây, cãi nhau say sưa, bức xúc gì đó nhưng không buồn và rồi hoàn toàn quên.

Mẹ tôi đã nói với tôi như thế này: nỗi buồn kéo tới khi công việc không như ý là do lòng tự tôn bị tổn thương [sau này mẹ tôi gọi nó là “cái Ngã không được thỏa mãn”], con đã làm việc không phải vì bản thân việc đó cần làm và có ích mà vì một phần thưởng, chẳng hạn như mong ước được khen hay điểm cao. Tâm lý ấy có nguồn gốc ‘logic’ – mẹ tôi dùng chính cái từ đó – nụ cười của con lúc sơ sinh lập tức được bố mẹ hoan hỷ, hai chiếc răng cửa nhú ra làm bố mẹ ngất ngây, bước đi đầu tiên của con được cả nhà chăm chú, cú ngã đầu tiên rồi vịn vào chân bàn tự đứng lên được cả nhà vỗ tay, món tóc đầu tiên dài ra đủ để buộc nơ cũng được khen ngợi, con sống trong các lời khen. Cái váy con mặc, mặc dầu không phải con làm ra nhưng mọi người đều trầm trồ khen Lena mặc xinh quá, không ai khen người mua vải, không ai khen người may váy, không ai khen bà Nhung đã thêu cụm hoa rất đẹp… và con coi điều đó là mặc nhiên [lúc đó tôi đã khóc òa lên vì xấu hổ]. Nên làm mọi việc vì điều đó là cần thiết, bản thân công việc đã là phần thưởng rồi. Không ở trong công việc con không có cách gì để trở nên khéo léo. Không thất bại, trí thông minh không có chỗ dùng và con không thể trưởng thành từ bên trong. Ngay cả nỗi buồn cũng có ích.

Khi tôi lớn thêm vài tuổi nữa, mẹ lại nói thế này: hãy để tâm trong mỗi việc của mình để nó hoàn hảo nhất có thể, nhưng đừng mong chờ phần thưởng, mọi việc ta làm Các Ngài biết hết.

Tới tuổi thanh niên tôi được dạy: nếu việc của con thành công, con hãy tặng cho Chúa hay cho người nào mà con yêu quý.

Và tôi đã vác thập giá đời mình: nuôi con, chăm sóc người già, nấu ăn, cầu nguyện, viết một bức thư tình, thảo một đơn kiện… theo cách như thế. Không thất bại, trí thông minh không có chỗ dùng và không thể trưởng thành từ bên trong.

~ Lena