What kind of Leadership is needed now?

5 ĐIỂM THÚ VỊ TỪ CHIA SẺ CỦA TS. OTTO SCHAMER TRONG WEBINAR: WHAT KIND OF LEADERSHIP IS NEEDED NOW?

#1. BÀI HỌC CÁC NHÀ CẢI CÁCH, ĐỔI MỚI SÁNG TẠO VÀ NHÀ KHỞI NGHIỆP (entrepreneurs)

Đó là họ không chỉ học & chiêm nghiệm từ trải nghiệm quá khứ mà quan trọng hơn cả, họ học từ tương lai đang khởi sinh (the emerging future)

Bác Otto nói:

“Tương lai là điều vô cùng cá nhân.

Bởi vì tương lai là một khả năng mới đang nhìn vào bạn.

Bởi vì nó phụ thuộc vào bạn để được hiển lộ và đi vào trong thế giới này.”

Chúng ta cần có một hành trình.

Một hành trình đưa bạn vượt ra khỏi cái cũ, vượt khỏi việc chỉ “tải xuống” (downloading) những điều đã quen thuộc, lặp lại.

Và để vượt qua điều đó, ta đi qua ba giai đoạn

- Quan sát, quan sát, quan sát – Thật sự hiện diện với tình huống, nhìn từ nhiều góc độ khác nhau.

- Lùi lại - retreat và phản tư – Tạm dừng lại để hiểu sâu sắc, để nhận ra ý nghĩa ẩn sâu.

- Hành động trong khoảnh khắc – Đó là bước thử nghiệm, là hành động thử để khám phá tương lai.

#2. TRỌNG TÂM CỦA THEORY U ĐƯỢC ĐÚC KẾT TRONG TỪ KHÓA: ATTENTION, INTENTION, AGENCY.

"Sự chú tâm – nếu thực sự được đào sâu – sẽ làm nảy sinh ý định.

Và khi ý định được làm rõ một cách chân thực, nó bắt đầu kích hoạt năng lực hành động – khơi dậy hành động cá nhân và tập thể. Và chính điều đó đang đưa chúng ta tiến về phía hiện thực hóa."

Attention if truly deepened

gives rise to intention

Intention have truly clarified

begins to catalyze agency, begins to catalyze individual and collective action.

That is moving us into the direction of realizing.

#3. HỌC CÁCH NÓI CẢ 2 THỨ TIẾNG KHI SỐNG TRONG 2 THỰC TẠI KHÁC NHAU

Là một người lãnh đạo, là một người kiến tạo thay đổi, bạn phải đối diện với cả hai thực tại (một thực tại của sự rộng mở về cả tâm trí - trái tim - ý chí; và thực tại khác là những mô thức của sự phá hủy, đóng băng cả tâm trí - trái tim - ý chí).

Bạn cần trở thành người có thể nói 2 thứ tiếng (bilingual), và tất nhiên rồi, đó là điều cốt lõi trong lãnh đạo. Tức là bạn cần có khả năng tương tác với cả hai thực tại này, vì cả hai đều là một phần của thế giới. (Và tiện nói luôn, nơi có thực tại khó khăn – thường là nơi có nhiều nguồn lực, tiền bạc nhất.)

Vậy nếu bạn muốn tạo ra tác động xã hội thực sự, bạn phải sẵn sàng bước vào đó.

Vậy làm sao? Công việc lãnh đạo nội tâm mà ta cần phát triển là gì, để có thể tương tác với các dòng chảy thực tại đó, mà vẫn giữ được sự kết nối với những nguyên tắc nền tảng?

Bác Otto đề cập tới ba cánh cổng – ba lối vào cho công việc lãnh đạo sâu sắc:

- Tiếp cận sự "không biết" (Accessing your not-knowing) hay nói cách khác là Sự khiêm cung (Humility)

- Tiếp cận cảm giác khó chịu (Accessing your discomfort) hay nói cách khác là Sự buông xả (Equanimity)

- Tiếp cận sự "không hành động" (Accessing your non-action) hay nói cách khác là sự tĩnh lặng (stillness)

Và ba điều đó gắn liền với tất cả mọi điều trong quản trị và lãnh đạo.

Bác Otto cho rằng: Có 3 điều bị đánh giá quá cao và 3 điều bị đánh giá quá thấp.

1️⃣ Kiến thức đang được đánh giá quá cao.

Bởi vì sao?

Vì những điều quan trọng nhất thì ta lại không biết – đặc biệt là điều gì sẽ xảy ra ngày mai, năm sau, tháng sau.

Mà là doanh nhân hay người kiến tạo thay đổi, ta lại cần ra quyết định hôm nay.

=> Vậy ta cần làm gì?

Ta cần lắng nghe. Cần phát triển năng lực cảm nhận. Cần học cách tiếp cận sự “không biết”.

2️⃣ Sự thoải mái (comfort) đang được đánh giá quá cao

Thứ bị đánh giá thấp là: sự không thoải mái.

Ai đã từng học về phát triển lãnh đạo đều biết: Khi ta còn ở trong vùng an toàn, ta sẽ không học được gì mới – đặc biệt là những thứ có khả năng thay đổi hành vi thực tế của ta.

→ Vậy câu hỏi là: Bạn giỏi tới đâu trong việc lắng nghe những điều mình không muốn nghe?

Bạn có cáu gắt, rút lui không?

Hay bạn có thể lắng nghe sâu và nhặt lấy điều mới, ngay cả từ dòng thông tin bạn vốn không thích?

3️⃣ Hành động có thể là thứ số 3 được đánh giá cao - đây là điều khó có thể chấp nhận được

Có gì sai với hành động?

Nếu bạn lao ngay từ thách thức sang phản ứng, bạn chỉ đang phản xạ, không thật sự làm điều gì mới.

Và nếu có điều gì cả thế giới đều đồng ý lúc này, thì đó là:

Làm thêm cái cũ thì không đủ nữa.

Vì vậy, bạn cần tiếp cận điều còn thiếu – đó là: “không hành động”, hay nói cách khác là sự tĩnh lặng.

Tĩnh lặng – bình tâm – khiêm cung chính là ba cánh cổng cho năng lực lãnh đạo sâu này.

Nếu bạn muốn bước vào những dòng chảy thực tại khó khăn đang định hình thế giới hôm nay thì những phẩm chất này là điều bạn cần tìm kiếm và nuôi dưỡng.

#4. TƯƠNG LAI CỦA LÃNH ĐẠO HỆ THỐNG (SYSTEM LEADERSHIP)

… nằm ở chỗ chúng ta cần làm sâu sắc sự chú ý của mình từ việc chỉ tập trung vào các hệ thống xã hội (social systems - phần trên của tảng băng) sang việc quan tâm đến “mảnh đất xã hội” (social soil - phần dưới của tảng băng - chất lượng của các mối quan hệ).

"When a system is far from equilibrium, small islands of coherence in a sea of chaos have the capacity to lift the entire system to a higher order."

— Ilya Prigogine

Điều đó có nghĩa là chúng ta cần nuôi dưỡng những thực hành lãnh đạo sâu sắc hơn. Chúng ta đang sống trong một thế giới với những “hòn đảo nhỏ của sự hòa điệu” giữa một đại dương hỗn loạn và sự hỗn loạn ấy không chỉ có thật, mà sẽ còn gia tăng. Tuy nhiên, chỉ cần một phần nhỏ năng lực cũng có thể nâng toàn bộ hệ thống lên một cấp độ cao hơn.

Vậy vai trò của người lãnh đạo trong bối cảnh này là gì? Đó chính là tạo ra những hòn đảo của sự hòa điệu (island of coherence).

Những “hòn đảo” này có thể xuất hiện trong các tình huống đa bên, có tính chất rủi ro cao như ở Colombia, giữa các lãnh đạo bản địa, lãnh đạo chính phủ và lãnh đạo doanh nghiệp. Chúng cũng có thể xuất hiện trong những nỗ lực xây dựng phong trào tại các vùng nông thôn, nơi các nhà hoạt động và doanh nhân cùng nhau kiến tạo những nền văn hóa tái sinh. Hoặc đôi khi, chúng hiện diện trong những hoạt động mang tính khu vực, nhỏ hơn như chương trình lãnh đạo hệ sinh thái mà chúng tôi (ở đây là đội ngũ Presencing Institute) vừa thực hiện ở Bali cách đây vài tuần. Chúng cũng có thể hình thành trong các bối cảnh lãnh đạo tại những tổ chức truyền thống, như Liên Hợp Quốc, nơi bạn giúp con người hợp tác vượt qua những lối mòn chia cắt và rào cản tổ chức đã đóng khung họ từ lâu.

Ngoài ra, các “hòn đảo của sự hòa điệu” này cũng có thể mở rộng ở quy mô toàn cầu, thông qua nền tảng học tập mở như ULab, một hạ tầng miễn phí mà chúng tôi tổ chức hằng năm vào tháng 9 và 10, kết nối cộng đồng đa điểm trên toàn thế giới. Đồng thời, chúng tôi cũng đặc biệt tập trung vào việc kết nối các nhà lãnh đạo và những người tạo chuyển hóa tại cấp độ khu vực, đặc biệt là ở Mỹ Latinh và Đông Nam Á — bởi vì thế giới hôm nay không còn xoay quanh một trung tâm duy nhất như trước đây (ví dụ Hoa Kỳ), mà là một thế giới đa cực, nơi mỗi khu vực đang dần định hình bản sắc riêng, văn hóa riêng, và hạ tầng riêng của mình. Đó chính là điều mà chúng tôi mong muốn hỗ trợ: một phong trào ở quy mô hành tinh, được xây dựng từ nhiều địa phương, nhiều vùng lãnh thổ khác nhau, nhưng cùng chung nhịp đập và kết nối chặt chẽ trong hành trình kiến tạo tương lai.

Tóm lại, hãy tạo ra và dệt nên những hòn đảo của sự hòa điệu ("islands of coherence") để cân chỉnh lại sự chú ý, ý định và năng lực hành động (attention, intention, agency).

Thông qua việc nuôi dưỡng "mảnh đất xã hội" (social soil), tôi tin rằng đó chính là kiểu lãnh đạo mà thế giới cần ngày nay và trong tương lai.

___

Đây là những điểm mình thấy ấn tượng và tạm dịch lại từ bài chia sẻ của TS. Otto Scharmer webinar What kind of leadership is needed now? - webinar do Eurasia Learning Institute (ELI) tổ chức.

Biết ơn bác Otto, chị Loan Tran và đội ngũ ELI đã tổ chức một sự kiện vô cùng ý nghĩa và truyền cảm hứng dành cho cộng đồng VN ạ.🙏🥰

Bùi Mai Phương